Nieuwe woningbouw mag niet leiden tot toename hinder
Maandag 21 november 2016
Terwijl de congestie op de grond en in de lucht nabij Schiphol steeds meer toeneemt, wil het kabinet de woningbouw mogelijkheden in de Randstad op korte termijn verruimen. Omdat dit plan niet is besproken op de plaats waar het thuis hoort – de Omgevingsraad Schiphol (ORS) – en een precedent schept voor de toekomst, heeft de ORS-bewonersdelegatie zich gedwongen gezien daartegen bezwaar aan te tekenen. Kern daarvan is dat de nieuwe omwonenden niet worden meegeteld voor de bepaling van de geluidshinder. Dat maakt extra uitbreiding van vliegverkeer mogelijk. Om te voorkomen dat de omwonenden het kind van de rekening zijn, moet de ORS de adviesaanvrage Wonen en vliegen op middellange termijn met spoed in behandeling nemen.
Zienswijze ORS-bewoners op ontwerpwijziging LIB 2016
LIB is MER-plichtig
De onderhavige ontwerpwijziging van het Luchthavenindelingsbesluit (LIB) kan niet worden behandeld alvorens een Milieu Effect Rapport (MER) is opgesteld waarover de Commissie voor de milieueffectrapportage (m.e.r.) advies heeft uitgebracht. Deze MER-plichtigheid vloeit voort uit onderdeel C 6.1 van het Besluit milieueffectrapportage. De onderhavige wijziging introduceert een nieuwe hindercontour (20Ke) met verstrekkende gevolgen voor het gehele Nieuwe Normen- en Handhavingsstelsel Schiphol (NNHS). Zonder MER blijft een onafhankelijk oordeel uit over de milieueffecten. Zo’n oordeel is nodig omdat het niet gaat om een ondergeschikte wijziging, maar een die toelaat dat tienduizenden woningen worden gebouwd in kwetsbaar gebied. De bewering in par 6.4 van de Nota van Toelichting dat er geen milieueffecten zijn is bezijden de waarheid. De wijziging verruimt immers tegelijkertijd de ruimte voor woningbouw en vliegbewegingen, met als onontkoombaar gevolg toename van het aantal geluidgehinderden.
Grote gevolgen
Los van de vraag of het ontwerpbesluit formeel MER-plichtig, is het in ieder geval materieel MER-plichtig. Het voorstel heeft namelijk verstrekkende gevolgen voor de omgeving. Wat het regelt voor de korte termijn, heeft ook gevolgen voor de middellange termijn. In het bijzonder beperkt het de mogelijkheden van toekomstige routeoptimalisatie. Daarbij doen zich thans al diverse knelpunten voor. Op korte termijn moeten vliegroutes- en procedures worden aangepast in verband met het operationeel maken van vliegveld Lelystad. Op middellange termijn is routeaanpassing nodig als gevolg van wijzigingen in het Europese luchtruim. LVB en LIB moeten derhalve in samenhang worden aangepast. Terecht is het MER-NNHS verplicht voor die beide invoeringsbesluiten.
ORS-advies ontbreekt
De Omgevingsraad Schiphol (ORS) heeft tot taak om de luchtzijdige en de landzijdige ontwikkelingen op elkaar af te stemmen. Doordat de bouw- en geluidscontouren niet overeenkwamen, is er in het verleden op grote schaal gebouwd waar dat toen al (en zeker achteraf gezien) onverstandig was. De ORS is opgericht juist omdat gebleken was dat aparte beoordeling van deze twee aspecten tot ongewenste uitkomsten leidt. Doorat twee delegaties in de ORS (luchtvaartsector en bestuurders) hebben geweigerd het vraagstuk wonen en vliegen in dit wettelijke adviesorgaan te behandelen, zijn de belangen van de derde partij (bewoners) verkwanseld. Ten onrechte stelt de Nota van Toelichting in par. 7.1 dat de ORS periodiek is geïnformeerd over de voortgang van het LIB.
Voldongen feiten
Door het uitblijven van zowel de MER-toets als het ORS-advies ontbreekt een gedeeld afwegingskader. Dit geeft vrij baan aan ad hoc en verbrokkeld korte-termijnbeleid. Daarmee verdwijnt de samenhang met het vraagstuk wonen en vliegen op middellange termijn waarover de ORS nog moet adviseren. Dat schept voldongen feiten voor het MER-NNHS dat nog niet is afgerond, maar de grondslag moet vormen voor de algehele wijziging van LVB en LIB.
Spookgehinderden
Door uit te gaan van het woningbestand 2005 worden tienduizenden gehinderden ten onrechte niet meegeteld. Dat aantal zogeheten spookgehinderden (d.w.z. mensen van vlees en bloed die wel hinder ondervinden maar in de berekeningen worden genegeerd) zal verder blijven oplopen naarmate nog meer woningen worden gebouwd. Volgens de plannen gaat het om honderdduizenden huizen. Wanneer dergelijke aantallen niet worden meegeteld om de mate van hinder te bepalen, ontvalt de basis voor de zorgvuldige afweging van de in het geding zijnde belangen.
Ongelijke rechtsbescherming
Door het woningbestand niet te actualiseren, ontstaat een schimmige tweedeling tussen twee categorieën mensen: zij die wel en zij die niet meetellen voor het bepalen van de hinderbelasting. Maar ook individueel wordt die tweede categorie gedupeerd. Nieuwe omwonenden worden bestaande rechten ontnomen: zij krijgen tegenstrijdige informatie, moeten afzien van klachtrecht en komen niet in aanmerking voor schadevergoeding. Zo worden nieuwe bewoners verwezen naar een veelheid van websites (met verschillend kaartmateriaal), moeten zij tekenen dat zij niet zullen klagen en sluit het bestemmingsreglement van de Stichting Leefomgeving Schiphol (SLS) hen expliciet uit van nadeelcompensatie met ingang van een nieuw LIB.
Uitholling gelijkwaardigheid
Tot overmaat van ramp worden de gelijkwaardigheidscriteria uitgehold. Door de spookgehinderden niet mee te tellen ontstaat er op papier extra groeiruimte voor de luchtvaart. Het luchtruim is echter al zo vol dat de mogelijkheden nagenoeg zijn uitgeput om wonen en vliegen nog beide te laten groeien zonder dat dit ten koste gaat van de omgevingskwaliteit. Frequentie en intensiteit van de geluidsbelasting nemen ook toe voor de huidige omwonenden. Niet alleen de congestie in de lucht maar ook die op de grond neemt toe. De materiële gelijkwaardigheid is niet langer gegarandeerd. Slechts met rekentrucs is te voorkomen dat de omwonenden van Schiphol het kind van de rekening zijn.
Conclusie
De onderhavige tussentijdse ontwerpwijziging LIB moet wachten op de integrale wijziging van LIB en LVB samen, op basis van een goedgekeurd MER-NNHS.